معرفی کتاب: مبانی ستاره شناسی ( Fundamental Astronomy )

نام کتاب: مبانی ستاره شناسی ( Fundamental Astronomy )

مترجم: غلامرضا شاه علی 

ناشر: انتشارات شاهچراغ شیراز

با مقدمه دکتر نعمت الله ریاضی

سلام به دوستان عزیز؛ 

این اولین پست من هست؛ دیر شروع به نوشتن کردم( :دی) ، امیدوارم که بتونم حداکثر امکان کمکتون کنم. 

الان کم کم به مرحله اول نزدیک می شویم، به همین خاطر قصد این را دارم که کتاب فاندامنتال (که یکی از مبانی اصلی هست) را معرفی کنم.

این کتاب سعی کرده تا حداکثر امکان مخاطب را با توضیحات مفصل با مفاهیم نجومی آشنا کند و برای شروع یکی از بهترین کتاب هایی هست که می توان بهش رجوع کرد. البته در سطوح بالاتر هم یکی از منبع های خوبی هست و نکاتی خوبی را اشاره می کند.(بخصوص مثال های آخر هر فصل)

البته در بعضی از قسمت ها، بدون توضیحات به بعضی از فرمول ها اشاره می کند، که اثبات خیلی از فرمول ها را می توان تو کتاب هایی  مثل مدرن پیدا کرد و  خیلی از مباحث از جمله: مکانیک، کروی، اخترفیزیک، دینامیک کهکشان و کمی هم کیهان شناسی را تا حد مقدماتی و کمی پیشرفته پوشش می دهد. 

فصل های اصلی:

فصل اول و فصل دوم؛  به صورت مختصر در مورد نجوم و کلا بعضی از تعاریف بحث می کند و بعد از آن وارد بحث کروی می شود، کروی این کتاب خیلی مفصل به مباحث به صورت مفهومی ( که در کروی خیلی مهم هست) می پردازد، و تقریبا خیلی از مباحث مهم را در بر می گیرد ( مثل  ناوش، شکست، مثلثات و ...بخصوص  ) این قسمت  برای آشنایی با کروی خیلی مفید هست.  

فصل سوم؛ در مورد تلسکوپ، (که یکی از مهمترین بخش ها در مرحله اول هست  و هر ساله سوال می آید)می پردازد. این قسمت در مورد همه ی نوع تلسکوپ ها و ویژگی هایشان بحث می کند و البته در کنار قسمت تلسکوپ کتاب "اصول و عمل" تا حدی به طور کامل این بخش را پوشش می دهند. 

فصل چهار، پنج، هشت، ده و یازده؛ از فصل چهارم به فسمت اخترفیزیک وارد می شود و با قدر شروع می کند و بعد از آن به اتم بور( در فصل پنجم) و طیف ستاره ها و البته نمودار هرتسپرونگ راسل( که خیلی مهم هست) ( فصل هشتم) می پردازد. در فصل های ده و یازده به ساختار ستاره ای در حد مقدماتی( از نظر ریاصباتی) و بدون اثبات بعضی از فرمول ها ادامه می دهد.

فصل ششم؛ قسمت مکانیک این کتاب هم تا حدی همانند فصل پنجم کتاب نجوم کروی به قسمت هایی کلی مکانیک می پردازد، ولی سعی کرده تا حداکثر امکان قسمت های مختلف مکانیک رو در بر بگیرد. ( مثل معادله کپلر و قضیه ی ویریال و جینز ...) 

فصل نهم؛ خیلی ساده از دوتایی می گذرد، و نیاز به منابع کاملتری هست ( مثل مدرن یا کتاب دکتر ریاضی ) 

فصل های هفدهم و  هجدهم؛ قسمت دینامیک کهکشان این کتاب هستند، و خیلی از قسمت های اصلی این بخش از جمله ثابت های اورت و روشنایی سطحی کهکشان ها می پردازد. با توجه به این که در جند سال اخیر توحه المپیاد ( و کلا کمیته) به این سمت رفته خواندن این قسمت نیاز می شود.

فصل نوزدهم؛ قسمت کیهان شناسی این کتاب با تاکید روی مفاهیم مطلب را توضیح می دهد، و خیلی از فرمول ها را بدون ثابت می گذارد. برای یادگیری مفاهیم اولبه خوب هست.

و البته در آخر کتاب قسمتی به اسم " ریاضیات" هست، که به ابزار هایی که ( خیلی نیاز هستن) اشاره می کند ( مثل بسط تیلور، .مقاطع مخروطی و ...) البته همه ی این مقاهیم را در سطح کلی پرداخته.

اولویت ها:

اولویت اول: 2، 3، 4، 6، 10،

اولویت دوم: 5، 8، 9، 11

اولویت سوم: 17، 18، 19 

در آخر هم برای همتون آرزوی موفـــــــــــــــــــــــــــــــــقــــــیت می کنم! 

معرفی کتاب:گریفیتث

نام کتاب: introduction to electrodynamics

نویسنده: David j.griffiths

توضیح:

خوب امسال در دوره اول انتخابی تیم این کتاب توسط دکتر شهرام عباسی به ما معرفی شد، در این کتاب مباحث مربوط به الکتریسیته و الکترومغناطیس با استفاده از ریاضیات پیشرفته بیان شده است، بنابراین این کتاب را به هیچ عنوان به دوستان سال سومی که خود را برای المپیاد نجوم آماده می کنند توصیه نمیکنیم اما برای سال دومی ها و کسانی که دو رشته فیزیک و نجوم را می خوانند و کسانی که المپیاد نجوم را تمام کرده اند !، می تواند مفید باشد!

در فصل اول این کتاب ریاضیات و آنالیز برداری را به صورت کامل گفته است، در فصل دوم هم الکتریسیته ساکن و در فصل سوم تکنیک های خاص برای حل مسائل و در فصل 4 هم میدان الکتریکی را بررسی میکند، در فصل 5و6 هم به مغناطیس می پردازد.

اما هدفم از مطرح کردن این کتاب این بود که در بعضی جاهای این کتاب چیزهایی دیدم که تا حالا در جایی ندیده بودم مثلا انحراف کامتون، بردار پوینتینگ و چگالی انرژی پتانسیل مغناطیسی در این کتاب اثبات شده است، در ضمن این کتاب در دانشگاه تدریس می شود و به فارسی نیز ترجمه شده است، برای دانلود نسخه انگلیسی اش و حل المسائلش هم میتوانید به سایت bookfi.org مراجعه کنید! همچنین از این کتاب تا حالا، یک سوال در امتحان انتخابی تیم آمده است!!!!!!!

اولویت مطالعه:

اولویت 1: فصل 1

اولویت 2: فصل 2، 4، 5، 6

اولویت 3:فصل 3و 7تا11

معرفی کتاب: فیزیک ستاره‌ها!

نام کتاب: فیزیک ستاره‌ها (The Physics of Stars)

نویسنده: آنتونی سی. فیلیپس (A.C.Phillips)

مترجم: دکتر م. بهار- دکتر ح. گل‌نبی

ناشر: Wiley

ناشر ایرانی: مبتکران

کتاب فیزیک ستاره‌ها که معمولا تحت نام فیلیپس شناخته می‌شود را می‌توان یکی از منابع اصلی اخترفیزیک در المپیاد دانست. شاهد این مطلب نیز حضور پر تعداد تمرینات این کتاب در تمرینات دوره تابستانی مخصوصا در سال اخیر است. این کتاب به مراحل زندگی یک ستاره از تولد تا مرگ پرداخته است. مطالب زیادی در این کتاب بیان شده است در حالیکه  نویسنده از بسیاری از آنها بدون اثبات گذشته و این نکته باعث می‌شود خواندن کتاب حوصله سر بر شود که از معایب اصلی این کتاب است. همچنین تفاوت‌های کوچکی در متن کتاب نسبت به سایر منابع نیز وجود دارد که ممکن است موجب سردرگمی خواننده شود که باید با دقت کافی در مورد اینکه کدام منبع حرف دقیق‌تری زده تصمیم گرفت. در کل شاید بهترین راه مطالعه این کتاب، خواندن سریع فصل و زمان گذاشتن برای مسائل انتهایی فصل باشد. لازم به ذکر است در انتهای کتاب برای مسائلش راهنمایی‌هایی در نظر گرفته شده است. اکنون نگاهی دقیق‌تر به کتاب می‌اندازیم:

فصل اول از فصول مهم کتاب است که به مفاهیم اولیه اخترفیزیک و تشکیل ستارگان پرداخته. تعادل، سقوط آزاد، ویریال و رمبش از نکات مهمی است که این فصل به آنها پرداخته است. مسائل انتهای فصل نیز بسیار مهم هستند و ارزش زمان گذاشتن دارند.

فصل دوم به خواص ماده و تابش اختصاص دارد. بررسی گاز ایده‌آل و تبهگن و محاسبه فشار آن‌ها از مهم‌ترین نکات فصل است. بررسی تابش جسم سیاه و معادله ساها نیز در این فصل بیان شده‌اند. به دلیل استفاده از روابط کوانتومی ممکن است این فصل برای خوانندگان مبتدی سطح بالایی داشته باشد اما خواندن آن خالی از لطف نیست!

فصل سوم به راهکارهای انتقال انرژی می‌پردازد. این فصل در دوره اخیر از فصل‌های مورد علاقه کمیته بوده و بسیار سوال‌خیز است! این فصل به راه‌های انتقال انرژی از جمله حرکات تصادفی ذرات، تابش و  همرفت می‌پردازد. همچنین سردشدن کوتوله‌های سفید بخشی از فصل را به خود اختصاص می‌دهد. تمرینات انتهایی فصل نیز تمرینات روتینی از این مباحث هستند. 

فصل چهارم به فیزیک همجوشی هسته‌ای در ستارگان می‌پردازد. این فصل عملا المپیادی نیست و می‌توان از آن گذشت!

فصل پنجم به ساختار ستارگان می‌پردازد. این فصل نیز از فصول مهم کتاب است. بررسی فشار، دما، چگالی، جرم کمینه و بیشینه ستارگان در این فصل صورت می‌گیرد. مسائل انتهای فصل نیز برای شروع مسائل خوبی هستند.

فصل ششم به مراحل پایانی تحول ستارگان می‌پردازد. بررسی مرگ ستارگان و مراحل پس از آن از جمله کوتوله‌های سفید، ستارگان نوترونی و سیاهچاله‌ها در این فصل قرار می‌گیرند. 

فصل هفتم به بررسی نوسانات داخلی خورشید می‌پردازد که به دلیل استفاده از ریاضیات نسبتا سطح بالا خواندن آن‌ها از کتاب فیلیپس توصیه نمی‌شود.

در نهایت اگر بخواهم بر اساس نظر شخصی و رویکرد کمیته در دوره اخیر اولویتی برای مطالعه فصول مشخص کنم، آنها را به صورت زیر در نظر می‌گیرم:

اولویت اول: 1-3-5

اولویت دوم: 2-6

اولویت سوم: 4-7

ترجمه کتاب مدرن ، جلد دوم

سلام!

بالاخره انتظارات به پایان رسید، جلد دوم ترجمه کتاب مدرن هم منتشر شد! این جلد شامل فصل های 19 تا 30 مدرن میباشد!

برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه fb دکتر شهرام عباسی مراجعه کنید!

بدرود.

معرفی کتاب: نجوم کروی

نام کتاب: نجوم کروی (Textbook on Spherical Astronomy)

نویسنده: و.م. اسمارت (W.M.Smart)

مترجم: داود محمدزاده جسور

ناشر: نشر دانشگاهی

ناشر اصلی: نشر دانشگاه کمبریج

شاید کمتر کسی باشد که المپیاد نجوم را دنبال کرده باشد و با این کتاب آشنایی نداشته باشد!! کتاب نجوم کروی اسمارت را می‌توان یکی از بهترین کتاب‌های المپیاد نجوم دانست. برای مطالعه این کتاب به کمترین اطلاعات از علم فیزیک و نجوم نیاز دارید و با کمی اطلاعات ریاضی می‌توانید این کتاب را مطالعه کنید و از آن لذت ببرید! طبق گفته نویسنده در پیش‌گفتار، "در آخر هر فصل، مجموعه مسائلی آمده است که اغلب آن‌ها از مسائل امتحانی دانشگاه کمبریج و دانشگاه لندن و کالج‌های کمبریج و با اجازه از آن‌ها، انتخاب شده‌اند؛ تعدادی از تمرین‌ها نیز از کتاب نجوم کروی تالیف بال انتخاب شده‌اند." در ادامه فصل به فصل این کتاب زیبا را بررسی می‌کنیم:

فصل اول کتاب در مورد مفاهیم بنیادی نجوم کروی بحث می‌کند و روابط مفیدی از جمله روابط کسینوس‌ها، سینوس‌ها و چهارجزئی را اثبات می‌کند. مطالعه این فصل برای تسلط بر روابط نجوم کروی و همچنین پیداکردن شهود نسبت به کره بسیار مفید است. حل تمرین‌های انتهای این فصل هم بسیار به شما کمک می‌کند!

فصل دوم را می‌توان قلب این کتاب دانست. در این فصل، اسمارت به معرفی کره آسمان و مفاهیم مهم نجومی دیگر مانند سمت، ارتفاع، بعد، میل، زاویه ساعتی و... می‌پردازد. این فصل یکی از مهم‌ترین (و شاید مهم‌ترین) فصول کتاب است که مطالعه آن به هر کسی توصیه می‌شود!

فصل سوم، اثرات شکست بر ستارگان را بررسی می‌کند. به جرات می‌توان گفت برای بررسی اثرات شکست این فصل بسیار پربار است اما مسائل انتهای فصل آن، بعضا مسائل بسیار سختی بوده که ممکن است ساعت‌ها وقت شما را بگیرد! 

فصل چهارم به بررسی تلسکوپ دایره نصف‌النهاری می‌پردازد و خطاهای ناشی از تنظیمات تلسکوپ را بیان می‌کند و کاربرد تلسکوپ را تشریح می‌کند. در کل این فصل تاکنون کاربرد زیادی در المپیاد نداشته است.

فصل پنجم حرکت سیاره‌ای را بررسی می‌کند که توصیه می‌شود این مطالب را از کتاب‌های مکانیکی مطالعه کنید و تنها مسائل فصل را حل کنید.

فصل ششم به مطلب مهم زمان اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر نسبتا جایگاه مهمی در المپیاد پیدا کرده است و خواندن فصل خالی از لطف نیست!

فصل هفتم به پدیده‌های سیاره‌ای می‌پردازد. خواندن آن بخش از فصل که به مسئله اقامت می‌پردازد می‌تواند مفید باشد.

فصول هشت الی یازده به بررسی 4 پدیده که ناشی از حرکت زمین و ستارگان هستند و مختصات ستارگان را تغییر می‌دهند می‌پردازد. ابیراهی، اختلاف منظر، حرکت تقدیمی و حرکت خاصه این 4 اثرند. مهم‌ترین اثر میان آن‌ها، حرکت تقدیمی است که کاربرد زیادی در المپیاد دارد. اثرات اختلاف منظر و ابیراهی از نظر اهمیت در رتبه‌های بعد قرار می‌گیرند!

فصل دوازدهم به بررسی عکاسی نجومی می‌پردازد. با توجه به رویکرد جدید کمیته احتمال دارد از این فصل در آینده سوالاتی مطرح شوند بنابراین مطالعه این فصل می‌تواند کمک کند!

فصل سیزدهم، به تعیین مکان در دریا می‌پردازد که در کل مطالب جالبی را مطرح می‌کند ولی به جز بعضی بخش‌های فصل (مانند تسطیح مرکاتور) این فصل کاربرد المپیادی ندارد.

فصل چهاردهم به ستارگان دوتایی می‌پردازد. به نظر من منابع بهتری هم برای مطالعه این مبحث وجود دارد.

فصل پانزدهم به اختفا و گرفت می‌پردازد که در کل خیلی مبحثی المپیادی نیست اما مطالعه آن می‌تواند مفید باشد.

در نهایت اگر بخواهم اولویتی برای مطالعه فصول تعیین کنم به صورت زیر فصول را الویت‌بندی می‌کنم. توجه کنید این الویت‌بندی تنها بر اساس تجربه شخصی می‌باشد!

اولویت اول: 1-2

اولویت دوم: 6-8-9-10

اولویت سوم:3-5-11-12-14-15

اولویت چهارم:4-7-13

ترجمه کتاب مدرن توسط دکتر قنبری

سلام!

اخیرا متوجه شدیم که کتاب مدرن توسط دکتر قنبری عضو هیئت علمی دانشگاه مشهد ترجمه شده و 18 فصل اول آن در قالب یک جلد منتشر شده است البته در این کتاب در بعضی جاها مشکلات جزئی وجود دارد ولی میتواند بسیار مفید باشد و دانش پژوهان را بسیار کمک کند! امیدوارم بتوانید از این مرجع خوب در زمینه اخترفیزیک به خوبی استفاده کنید!

کتاب هفته: گلگر

نام کتاب: galaxies in the universe

نویسنده: j.s.gallagher 

تاریخچه: این کتاب پیشتر در دانشگاه تدریس میشده است و از دانشگاه وارد المپیاد شد، تا اینجا که من میدانم در سال 90 برای اولین بار در دوره تیم توسط دکتر حقی تدریس شد سپس از این کتاب یک سوال در مرحله دوم و یک سوال در دوره تابستانه سال 91آمد و در دوره تابستانه امسال هم 2 سوال آمد بنابراین به نظر میرسه این کتاب تازه کشف شده مانند مدرن آینده بسیار خوبی در زمینه فراهم آوردن سوالات داشته باشه!

توضیحات:خوب در زمینه دینامیک کهکشانی اکثر محاسبات به دلیل مشکل بودن با کامپیوتر انجام میشوند به همین خاطر کمتر کتاب مفیدی پیدا میکنید تا نیاز به کامپیوتر و برنامه نویسی نداشته باشد و یکی از این کتاب ها کتاب گلگر است که به خوبی و به زبان ساده مباحث دینامیک کهکشانی را مطرح کرده است. در فصل اول این کتاب مقدمات نجومی و اخترفیزیکی گفته شده است در فصل دوم توزیع جرم ها و درخشندگی و مباحث چرخش کهکشان گفته شده است که خیلی مهم هستند و در فصل سوم نیز قسمت های مربوط به پتانسیل گفته شده است. در ضمن تمارین این کتاب از اهمیت بالایی برخوردار هستند و در پایان کتاب نیز برای بعضی از سوالات راهنمایی هایی قرار داده شده است. در فصول پایانی کتاب نیز به قسمت هایی از کیهان شناسی اشاره شده است که میتواند جالب باشد!

اولویت مطالعه فصول این کتاب:

اولویت اول:1، 2، 3، 6، 7

اولویت دوم:4، 5

اولویت سوم:8،9

موفق باشیم

معرفی کتاب رایدن

این هفته قصد معرفی یکی از بهترین و کاربردی ترین کتاب های کیهان شناسی را دارم.

نام کتاب: Introduction to Cosmology

نویسنده: Barbara Ryden

متاسفانه همیشه کسانی که المپیاد می خوانند هنگامی که سر و کارشان به کیهان شناسی می خورد در پیدا کردن منبعی که بتواند کمکشان کند به مشکل می خورند چون اکثرا کتاب هایی که در زمینه ی کیهان شناسی نوشته شده در مرحله ی کارشناسی و دکترا تالیف شده و کمتر کتابی را می توان پیدا کرد که اولا در سطح المپیاد باشد و ثانیا این که کتاب مفیدی باشد و  با مطالعه ی آن بتوان به سوالاتی که در المپیاد از مبحث کیهان شناسی می آید به راحتی پاسخ داد.

به همین منظور این هفته خواستم که کتاب فوق ( که موسوم به کتاب رایدن است! ) را معرفی کنم که یکی از معدود کتاب های مفید کیهان شناسی در سطح المپیاد است (و البته از اسمش هم معلوم است!)

حال نگاهی گذرا به فصل های این کتاب ارزشمند می اندازیم:

فصل اول این کتاب در اصل مقدمه ی کتاب است و نگاهی گذرا به تفکر پیشینیان در مورد کیهان می اندازد.

فصل دوم با پارادوکس اولبرز شروع می شود و با بیان اصل همگنی و همسانگردی در کیهان ادامه می یابد و با بررسی تابش ریز موج زمینه ی کیهان خاتمه می یابد.

در فصل سوم به تفاوت بین کیهان شناسی نیوتونی و نسبیتی پرداخته می شود و در نهایت نیز به مفهوم متریک و هندسه ی کیهان پرداخته می شود.

فصل چهارم به بررسی دینامیک کیهان می پردازد و یکی از بنیادی ترین معادلات کیهان شناسی یعنی معادله ی فریدمان و دیگر معادلات بنیادین مانند معدله سیال و معادله شتاب را معرفی می کند. در آخر فصل نیز به معرفی انرژی تاریک می پردازد و کمی به نقش آن در معادلات نیز پرداخته می شود اما بررسی کلی تر در فصل های پنجم و ششم انجام می شود.

به فصل پنج و شش می رسیم... این دو فصل از نظر من مفیدترین و بهترین فصل های این کتاب هستند و همین شهود ناچیز از مطالب گنگ کیهان شناسی را مدیون این دو فصل هستم. البته مفاهیم جالبی نیز درمورد نوع تحول کیهان های مختلف آورده می شود و تاثیر وجود یا عدم وجود ( بودن یا نبودن!) جز های مختلف کیهان از جمله ماده و تابش و انرژی تاریک را به همراه هندسه ی کیهان بررسی می کند و کیهان ها را براساس نوع تحولشان طبقه بندی می کند و مفهوم وجودبیگ بنگ را عمقی تر بررسی می کند. (خلاصه هرچی از خوبی این دو فصل گفته باشم بازم کم گفتم!!)

با قدم گذاشتن به فصل هفتم وارد دنیای کیهان شناسی رصدی می شوید یعنی آزمایشگاه علم کیهان شناسی!! هدف این فصل و در کل کیهان شناسی رصدی این است که با توجه به داده گیری هایی که از رصد انجام می دهیم پارامتر های مجهول معادلاتمان را پیدا کنیم از جمله سن و شتاب کنونی کیهان که این محاسبات از روی داده های رصدی این فصل را نیز جذاب می کند (اما نه به جذابی فصل های پنج و شش!)

در فصل هشتم به بررسی نقش ماده ی تاریک به خصوص در تحول کهکشان ها پرداخته می شود و در آخر این فصل مفهوم لنزینگ گرانشی بیان می شود.

از فصل های نه تا یازده نیز به بررسی فیزیک CMB و تحول کیهان در زمان های اولیه ( و خیلی اولیه! ) پرداخته می شود که تا به حال کمتر از این سه فصل در المپیاد سوال آمده است و نسبت به فصل های دیگر از اهمیت کمتری برخوردارند. البته همان طور که گفتم تمام فطول این کتاب بی نظیر است و منظور من از کم اهمیت بودن این است که به دلیل مطالب ناب و تا حدودی پیشرفته ی این سه فصل خیلی به ندرت در آزمون ها مورد استفاده قرار گرفته شده اند.

اگر بخواهم در مطالعه ی فصل های این کتاب اولویتی قرار دهم این گونه خواهد بود که البته نظر شخصی من با توجه به سوالات و مفاهیم تدریس شده در المپیاد تا به حال در مبحث کیهان شناسی است:

اولویت اول: فصول 4 تا 7

اولویت دوم: فصول 1 تا 3 و 8

اولویت سوم: فصول 9 تا 11

دانلود کتاب رایدن

امیدوارم که مورد استفاده قرار گرفته باشد

موفق باشید

بدرود

کتاب هفته: اوربیتال

این هفته معروفترین و مهم ترین کتاب در زمینه مکانیک سماوی معرفی میکنیم.

اسم کتاب:orbital mechanics for engineering students

نویسنده:D.curtis

به جرءت میتوان گفت کاملترین و بهترین کتاب در زمینه مکانیک سماوی این کتاب است و تمامی مراحل المپیاد را پوشش می دهد، درباره تاریخچه این کتاب در ایران مطلب زیادی نمی توان گفت اما میتوان اشاره کرد که این کتاب در رشته هوا و فضا تدریس می شده است و به همین خاطر به رشته المپیاد نجوم وارد شده است، برای اولین بار در تاریخ المپیاد نجوم در دوره تابستانه سال 1391، 10 فصل اول این کتاب توسط جناب آقای صدرالدینی تدریس شد.

 در فصل اول این کتاب مقدمات ریاضی و مکانیک مورد نیاز مطرح شده است، در فصل دوم و سوم مباحث مربوط به انواع مدارها و زمان به طور کامل تفسیر میشود و برای مرحله اول به بعد ضروری میباشد، در فصل 6 نیز مانورها را بررسی میکند و در فصل 9 مباحث مربوط به جسم صلب در مکانیک سماوی را بیان میکند.

فصل های خیلی مهم: 2، 3، 6

فصل های خوب:1، 4، 9

فصل های متوسط:5، 7، 8، 10

فصل کم اهمیت:11

البته دوباره تکرار میکنم که تقسیم بندی بالا بر اساس توجه کمیته فعلی و اساتید مطرح  میباشد و ممکن است در اینده تغییر کند.

پی نوشت: با توجه به این لینک دانلود bookfi دچار مشکل شده است، میتوانید با استفاده از لینک زیر دانلود کنید.

دانلود کتاب اوربیتال

معرفی کتاب : آشنایی با مکانیک !

سلام . 

طبق وعده ی قبلی قصد داریم هر هفته یک کتاب مفید و پرکاربرد را به شما معرفی کنیم . 

این هفته نوبت کتاب معروف و فوق العاده آشنایی با مکانیک نوشته دانیل کلپنر است ! 

به جرات می توان ادعا کرد که اثر کلپنر 81 ساله در زمینه ی یادگیری مکانیک در بین کتب دیگر بازار بی همتا و بدون جایگزینی است . نشر شیوا و ساده آن ، خواندن کتاب را همچون رمان دلنشین می کند و شهود فوق العاده ای در مکانیک به شما خواهد بخشید . خواندن کتاب همچنین ، به افرادی که بدون هیچ پیش زمینه ی مکانیکی قصد دارند وارد این علم بشوند توصیه می شود . خواندن کتاب نیازی به ریاضیات پیشرفته ندارد و اگر هم داشته باشد در خود کتاب توضیحات به اندازه ی کافی داده شده است . البته نمی توان به ترجمه فوق العاده این کتاب نیز اشاره نکرد ! مترجمان تلاش بسیاری داشته اند تا به سبک و سیاق نویسندگی کلپنر پایبند باقی بمانند که با مقایسه با متن انگلیسی، متوجه عملکرد فوق العاده آنها می شویم. 

کتاب با مقدمات ریاضی شروع می شود ، و مفاهیم ساده ای همچون بردار ها ، عملگر های برداری ، آشنایی با دستگاه های مختصات ، بردار های پایه تعریف سرعت و شتاب ، حرکت چند بعدی را توضیح می دهد و در آخر با پرداخت به سینماتیک دستگاه قطبی این فصل به پایان می رسد .

فصل دوم شروع مکانیک است ، قوانین نیوتون و کاربرد آنها ، دیاگرام آزاد از جمله موضوعات این بخش هستند . سپس با اشاره ای به نیرو های موجود در طبیعت و حل مثال های فوق العاده ای از آنها فصل  به پایان می رسد . 

فصل سوم مربوط به مفهوم تکانه خطی است که در ابتدا روابط مرکز جرم و سیستم های ذره ای بدست آورده می شوند. سپس با اشاره به قانون پایستگی تکانه و تعمیم قوانین نیوتون برای حالتی که سیستم در حال از دست دادن جرم است این فصل نیز به پایان می رسد .

فصل چهارم مربوط به بحث کار و انرژی است . تعریف کار و انتگرال های آن ، انرژی جنبشی و پتانسیل ، پایستگی انرژی مکانیکی ، اختلال و نوسان حول نقطه ی تعادل و برخورد های کشسان و ناکشسان از جمله بحث هایی است که در این بخش مطرح می شود .

به جرات می توان ادعا کرد که فصل پنجم این کتاب بهترین و متمایز ترین فصل این کتاب است ، فصلی که به خصوصیات ریاضی انرژی و کار می پردازد و از بعضی عملگر های برداری استفاده می کند . به شخصه در زمینه ایجاد درک و شهود درباره ی عملگر های برداری هیچ کتابی را در سطح این کتاب نمی بینم . 

فصل ششم به گفته خود کلپنر ، به یکی از بی شهودترین مفهوم مکانیک می پردازد ، تکانه زاویه ای ! 

باز به شخصه این کتاب را در این زمینه نیز برتر از تمام کتاب های مقدماتی مکانیک می دانم . در این فصل تقریبا تمامی نکات درباره ی تکانه زاویه ای به زبانی بسیار فصیح توضیح داده می شود و استفاده از این ابزار مکانیک را بسیار ساده می کند .

فصل هفتم یکی از دشوار ترین فصول این کتاب است که هر چند در خود نجوم حرفه ای کاربرد فراوانی دارد ولی در المپیاد نجوم به غیر از دو سال اخیر عملا کاربردی نداشته است . برای مثال امسال بخش زیادی از نمره ی امتحان تئوری پایانی به بحث جسم صلب اختصاص داشت ، البته باید اعتراف کرد که این کتاب در این بحث زیاد خوب عمل نکرده است و کتاب های دیگر از جمله آریا ، ماریون جسم صلب را بهتر  توضیح داده اند .

فصل 8 ام درباره ی نیرو های مجازی و دستگاه های نالخت است ، به شخصه هر آن چه درباره ی مفهوم نیرو ها و دستگاه های لخت و نالخت می دانم مدیون این فصل از کتاب هستم !! علاوه بر بحث درباب دستگاه های نالخت و بدست آوردن نیرو های مجازی در پایان فصل نویسنده تناقض مشهوری را مطرح می کند که شهود شما را به چالش می کشد ! 

فصل 9 ام در باره ی نیرو های مرکزی و حرکت ناشی از انان است ، به شخصه خواندن این فصل را اصلا توصیه نمی کنم !! شاید بیشتر شما را گیج کند ! البته سوال های آخر فصل آن فوق العاده اند ولی متن این فصل بسیار ضعیف و گیج کنند است 

فصل 10 درباره ی نوسانگر های هماهنگ است ولی مفاهیم ارائه شده در این فصل کاربرد بسیار کمی در المپیاد نجوم دارند و خواندن آن در الویت نیست .

فصول بعدی همگی درباره ی نسبیت خاص هستند که بازهم به شخصه آنها را در رده ی بهترین منابع برای یادگیری نسبیت خاص می دانم . البته سوال های آخر فصل بسیار سخت و دشواری دارند که مفاهیم بنیادی مکانیک آموخته شده را به چالش می کشند !! ولی متن بسیار ساده،  مفاهیم یکی از بزرگترین انقلاب های فکری علم را بیان می کند .

سوال های آخر فصل فوق العاده که از هر کدام نکات فراوانی می توان فرا گرفت ، مثال های حل شده ی عالی و کاربردی ، متن ساده و شیوا ، شکل های واضح و گویا ، این کتاب را برای من ، به بهترین کتابی که در مسیر المپیاد خوانده ام تبدیل کرده است ! 

فصول اجباری !! : 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 6 ، 8

اولویت دوم : 5 ،11،12 ، 13 ، 7 (با توجه به دوره ی امسال)

اولویت آخر : 9 ، 10 ، 14 

موفق باشید !